Het is misschien handig om duidelijkheid te scheppen in de verschillende courante types verzekeringen. “De klassieke polis “BA Uitbating” dekt de burgerrechterlijke aansprakelijkheid van de verzekerde ten opzichte van derden, en dit wanneer er een fout wordt begaan”, vertelt Gerrit Feyaerts van AG Insurance. “Deze polis dekt dus de lichamelijke en stoffelijke schade bij derden. We hebben het hier over een fout in de juridische zin, wanneer men niet gehandeld heeft als een goede huisvader, en men dus niet alle voorzorgen heeft genomen die men zou moeten nemen. Merk wel op dat alleen de extra-contractuele aansprakelijkheid wordt gedekt. Wanneer een organisator bijvoorbeeld een schade berokkent aan een tafel, of ander materiaal dat gehuurd is, dan wordt deze niet gedekt, omdat deze schade zuiver contractueel is. Er is wel een mogelijkheid om een specifieke dekking, een uitbreiding te hebben voor het contractuele luik. Verder bestaat er ook een “BA Objectieve tegen brand en ontploffingen”. Deze is verplicht voor bepaalde inrichtingen die publiek toegankelijk zijn. Dit is een specifieke polis die begin jaren ’90 ontwikkeld is naar aanleiding van de Switel-brand. Toen heeft de regering besloten dat de aanwezigen op dat soort plaatsen gedekt moesten worden.”

Ongevallenverzekering

Het is logisch dat een organisator ook zijn medewerkers wil beschermen. “De vrijwilligers en toeleveranciers worden heel courant gedekt door een ongevallenverzekering. Tijdens het uitoefenen van het werk is er immers toch een zeker engagement ten opzichte van die mensen. Deze individuele ongevallenpolissen staan los van aansprakelijkheid. Als iemand van de vrachtwagen valt is er bijvoorbeeld geen sprake van aansprakelijkheid, dan kan deze persoon toch gedekt worden. Voor de vaste medewerkers is er dan de arbeidsongevallenverzekering die tussenkomt. Een polis die ook de festivalgangers dekt is eerder uitzonderlijk, al zullen er wel gespecialiseerde maatschappijen zijn die daarin verder gaan. Maar dan spreken we echt wel over nicheverzekeringen.”

Onvoorzien en onvermijdelijk

Van bedrijven en organisatoren wordt verwacht dat ze alle mogelijke maatregelen nemen om schade te voorkomen, op de wijze zoals iedereen die normaal handelt, zou doen. Moest er dan toch nog iets fout lopen, dan kan er sprake zijn van overmacht, een begrip dat heel precies gedefinieerd is. “Overmacht is het principe dat zegt dat iets niet te voorzien was, dat men al het mogelijke heeft gedaan en er toch nog iets is gebeurd. Er zijn drie elementen die noodzakelijk zijn om over overmacht te spreken. Het moet gaan over een plotselinge, onvoorziene en onvermijdelijke gebeurtenis, die niet te wijten is aan de persoon die zich engageert. Indien die voorwaarden vervuld zijn, wordt de betrokken organisator ontheven van zijn verplichtingen. Als alle betrokkenen akkoord gaan dat het om overmacht gaat, hoeft men niet naar de rechtbank. Maar in de belangrijke gevallen wordt er toch vaak een procedure opgestart. Het kan zijn dat de verzekeraar of de organisator overmacht inroept. Als iemand daarmee niet akkoord gaat, dan kan hij naar de rechtbank stappen. Er zal in dat geval een onderzoek opgestart worden.”

Combinatie van factoren

Een van de bekendste cases de voorbije jaren van een overmachtssituatie op een evenement was ongetwijfeld de dodelijke storm tijdens Pukkelpop 2011. AG Insurance was als verzekeraar BA Uitbating van de organisator bij deze zaak betrokken. “Gezien de vele media-aandacht herinner ik mij dat de procureur van Hasselt de thesis van overmacht vrij snel zelf publiekelijk ondersteund heeft. Er is daar wel nog enige discussie over geweest, want het staat iedereen natuurlijk vrij om een klacht in te dienen. Er zijn dus onderzoeken geweest en er werden specialisten onder andere van het KMI bij betrokken. De rechter heeft besloten dat er overmacht was, omdat er echt een combinatie was van verschillende elementen: de storm was van een ongeziene kracht, onvoorzien, met zeer hoge windsnelheden, neerslag en hagelstenen. Dat alles gecombineerd maakt dat de thesis van overmacht werd aanvaard.”

Terrorisme: niet automatisch overmacht

Na de recente gebeurtenissen in Parijs kunnen we ons ook de vraag stellen: valt een terroristische aanslag ook onder overmacht? Het antwoord blijkt niet eenvoudig ja of neen te luiden. “Men moet steeds een afweging maken van de concrete feiten. Daar zal de rechter zich ook steeds op baseren. Wanneer er een verhoogd terreurniveau geldt, is het niet evident om altijd automatisch over overmacht te spreken. In zo’n situatie kan men verwachten dat men extra veiligheidscontroles doet, dat de politie aanwezig is, etc. Dat zijn allemaal elementen die, als er toch iets zou gebeuren, de organisator kunnen ontheffen van zijn aansprakelijkheid. Als hij dat niet zou gedaan hebben, zou hij het verwijt van nalatigheid kunnen krijgen. En dan gaat het begrip van overmacht in de praktijk bekeken moeten worden en wordt het een feitenkwestie die desnoods opnieuw door de rechter moet beoordeeld worden”, zo besluit Gerrit Feyaerts.